تقابل پرتغالی ها و عثمانی ها در خلیج فارس در عصر صفوی (1135-907 هـ . ق/ 1722-1501 م)

چکیده پس از تحولات مربوط به عصر رنسانس و روی آوردن پرتغالی ها به شرق، آلبوکرک در سال 912 هجری/1507 میلادی قدم به خلیج فارس گذاشت. در این زمان دولت صفویه تازه در ایران قدرت گرفته بود و هنوز درگیر مسائل داخلی بود. در این زمان عثمانی هم، تازه از جبهه غرب آسوده خاطر شده بود و درگیر جنگ های مذهبی با ایران بود. با توجه به این شرایط وضعف قدرت دریایی، شاهان صفوی در ابتدا سیاست تسامح و تساهل را در پیش گرفتند. در پی این شرایط، پرتغالی ها با توجه به قدرت نظامی، سیاست سلطه اقتصادی را در پیش گرفتند. بعد از تسلط پرتغال بر راههای ترانزیتی شرق، عثمانی هم، دچار ضربه اقتصادی شده بود و تصمیم به نفوذ به بین النهرین و مقابله با پرتغال را می گیرد که در این راستا، دریاسالاران نامی عثمانی همچون، پیری رئیس، مرادرئیس و سیدی-علی رئیس درگیری هایی را با قوای پرتغالی در خلیج فارس داشتند. اگرچه عثمانی ها، درچندنبرد توانستند که پرتغالی ها را شکست دهند ولی از آنجا که نیروی دریایی، پرتغال دارای قدرت زیادی بود. عثمانی ها نتوانستند که به هدف خود که همانا تسلط بر تجارت خلیج فارس و بیرون راندن پرتغالی ها بود برسند. تا اینکه بالاخره شاه عباس به کمک نیروی دریایی انگلیس توانست، پرتغالی ها را در سال 1031 ه.ق/1622 م از هرمز اخراج کند. در این تحقیق براساس نوشته مورخان ایرانی و عثمانی و اروپایی سعی در بررسی چگونگی حضور پرتغال در خلیج فارس و در پی آن به سیاست صفوی ها در مقابل آنها و به چگونگی حضور عثمانی در خلیج فارس و بدنبال آن برخورد عثمانی و پرتغال در خلیج فارس را داریم. کلیدواژه ها: خلیج فارس، پرتغال، صفویه، عثمانی.